Empathie is aan te leren

We leven in het Selfie-tijdperk. Een tijd waarop we erg op ons zelf gericht zijn en dat is zorgelijk. Het inlevingsvermogen van  kinderen is de laatste jaren sterk afgenomen.  

In Denemarken zijn ze met dit thema al langer aan de slag. Zij hebben voor alle kinderen tussen de 6 en 16 jaar lessen rondom empathie deel van het onderwijs gemaakt. Zo leren kinderen zich in een ander te verplaatsen, elkaars emoties af te lezen, te luisteren en horen dat er meerdere standpunten zijn dan die van henzelf. De focus ligt meer op samenwerken dan elkaar te beconcurreren. In Nederland zijn er verschillende scholen aan het werk met “de vreedzame school” dat goed bij dit thema aansluit.

Wat kun je thuis doen

Voor gezinnen ligt hier natuurlijk een belangrijke taak; je kind empathisch opvoeden. Daar kan het onderwijs dan weer op aansluiten.

Hieronder volgen een aantal tips waar je thuis mee kunt beginnen:

1. Schenk aandacht aan de emoties van je kind

Om van kinderen te vragen empathisch te zijn naar anderen, moeten wij empathisch zijn naar onze kinderen. Schenk aandacht aan de emoties van je kind.

2. Benoem gevoelens van jezelf en van je kind 

Kinderen moeten eerst hun eigen gevoelens leren begrijpen, voordat ze deze kunnen aflezen bij anderen. Gevoelens/emoties zijn net zo aan te leren en te benoemen als bijvoorbeeld de kleuren. Je maakt je zusje verdrietig als je haar slaat, je vriend wordt boos als je zijn bal afpakt. Dit is ook goed te oefenen en uit te spelen in een rollenspel.

3. Speel samen spelletjes

Hoe voelt het om spelletjes te winnen of te verliezen? Hoe is dat voor jou en voor de ander?

4. Lees boeken

Lees boeken waarin verhalen van andere mensen voorkomen en vraag je kind hoe het zou zijn als je zoiets meemaakt. Zo leert je kind zich inleven in de ander.

5. Geef zelf het goede voorbeeld  

Laat zien aan je kind dat je iets over hebt voor je medemens. Dat kan door het geven van geld aan goede doelen, maar natuurlijk ook heel dicht bij, door een ander te helpen die dat kan gebruiken. Denk aan de kastjes met levensmiddelen, waar anderen iets uit kunnen pakken. Of aan buren die ziek zijn en geen boodschappen kunnen doen.

6. Kijk elkaar aan

Kijk elkaar aan als je met elkaar praat. Zorg dat er geen schermpje tussen zit. Wanneer je een ander aankijkt (face to face) , zie je een gezichtsuitdrukking. Die zegt vaak meer dan woorden.

7. Breng je kind in aanraking met andere culturen

Breng je kind in aanraking met andere culturen, religies, afkomst op een respectvolle manier. Denk aan musea, restaurants, vrijwilligerswerk.

8. Maak vriendelijkheid onderwerp van gesprek

Vraag bijvoorbeeld tijdens het avondeten iets te benoemen waar zijzelf of een ander vriendelijk zijn geweest of zorgzaam. Wijs je kind erop als anderen gemeen, kwetsend, zorgzaam of vriendelijk gedrag vertonen. Geef complimenten als je kind zorgzaam en vriendelijk gedrag vertoont.  

9. Laat kinderen zorgen voor een huisdier

Laat kinderen zorgen voor een huisdier, een vriend troosten, de buurvrouw feliciteren. Zoek mogelijkheden die bij hun leeftijd passen.   

10. Zelf ruzies oplossen                  

Ook de manier van ruzies  oplossen kan bijdragen aan het kunnen verplaatsen in de ander. Fijn om dat thuis te kunnen oefenen bij ruzies tussen broer en zus.           

Tot slot

Kinderen doen vooral wat jij doet en minder van wat jij zegt dat ze moeten doen. Ze volgen jouw voorbeeld. Soms is het goed om daar even bij stil te staan.

Verder zijn er tal van leuke boeken om met je kind te lezen over dit onderwerp:

• De kleur van emoties (Anna Llenas)    

• Het humeur van de bus (Michelle Hollaar)

• Hoe voel jij je (Kathy Gordon)

Vind je het leuk om vaker informatie te ontvangen over kinderen en opvoeden? Meld je dan aan voor de nieuwsbrief door gratis de beste opvoedtips te downloaden. Eén keer per maand krijg jij een nieuwsbrief vol leuke tips in je postvak. Heb je er genoeg, dan kun je altijd opzeggen.